Tez Yazdirmak
Tez yazdirmak hakkında merak ettiğiniz konular yazımızda. Detaylar için yazımızı okuyun.
Lisansüstü Eğitim ve Tez Yazdirmak
Tez yazdirmak ve hazırlamak lisansüstü eğitimin önemli bir bölümünü oluşturur. Türk Dil Kurumu’nun (2017) güncel Türkçe sözlüğüne göre tez “üniversitelerde öğrencilerin veya öğretim üyelerinin hazırlayıp bazen bir sınav kurulu önünde savundukları bilimsel eser” olarak tanımlanmaktadır. Benzer şekilde, Blair’e (2016) göre tez en genel manasıyla, yüksek düzeyde özerklikle gerçekleştirilen önemli miktarda araştırma ve bilimsel yazma sürecinin sonucunda ortaya çıkan üründür.
Erdem’e (2013) göre iyi bir tez okuyucuda merak uyandırmalı ve tezin konusu özgün olmalıdır. Tezde hangi soruların yanıtlanacağı ya da hangi sorunun çözmeye çalışıldığı açık bir şekilde belirtilmelidir. Bir tez planı yapılmalı ve bunlara ek olarak tez yazılırken etik dışı davranışlardan kaçınılmalıdır. Yine Erdem (2013) araştırmanın odak noktasının, öneminin ve kullanılan yöntemin neden seçildiğinin açık bir şekilde ifade edilmemesini, araştırmanın alan yazına sunduğu katkının açıklanmamasını veya araştırmacılara yönelik önerilerin sunulmamasını iyi bir tezde bulunmaması gereken özellikler arasında sıralamıştır.
Doktora Tezi Yazdırma
Doktora tezinin amacı kuşkusuz öğretim üyelerinin denetimi altında öğrenciyi bilimsel süreç ve yazma süreçlerinde yetiştirmektir. Öğrenci mezun olup çalışma yayınlanınca tez çalışması artık insanlığın bilgi birikimine bir katkı sağlar. İlaveten, diğer araştırmacılar ve daha geniş kitlelere faydalı olur (Office of Theses and Dissertations, 2016). Konu tez yazdirmak olunca, doktora tezi normal bir ödevden üç noktada farklılık göstermektedir. Bunlar; süre, danışmanlık hizmeti ve amaçların karmaşıklığıdır (Kleijn, Mainhard, Meijer, Brekelmans ve Pilot, 2013). Benzer süreçlerle yürütülse de yüksek lisans ve doktora tezleri arasında kuşkusuz farklılıklar bulunmaktadır. Yüksek lisans ve doktora tezinin her ikisi de alanyazın ve bilimsel alana özgün araştırmalar katmayı amaçlayan bilimsel çalışmalar olsa da uzunluk ve derinlik açısından farklılıklar olduğu görülmektedir. Yüksek lisans tezi doktora tezine oranla daha kısadır ve daha yüzeysel bilgi ve sonuç içerir (Ho, 2005).
Genellikle doktora tezi sürecinde;
- öğrencinin bir konuyu derinlemesine eleştirel bir biçimde incelemesi,
- bilgi alanındaki bir boşluğu dolduracak rol oynaması,
- uygulamada değişikliklere yol açması ya da önerilerde bulunması beklenir (Quick ve Hall, 2015).
Özellikle doktora tezi için özgünlük ve önemlilik, üzerinde durulan noktalardır (Huguley, 1988). Doktora tez yazdirmak sürecinde;
- Konuyu seçme ve sınıflandırma,
- Tez cümlesi oluşturma,
- Araştırma desen ve yöntemini belirleme,
- Kaynak ve zaman açısından planlama yapma,
- Veri toplama, çözümleme ve raporlama önemli aşamalardır (Erdem, 2013).
Doktora çalışması sonunda hazırlanan tezin;
- bilime yenilik getirme,
- yeni bir bilimsel yöntem geliştirme,
- bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama
niteliklerinden en az birini yerine getirmesi gerekir. Bu nedenle tez jürisinde bulunan öğretim üyeleri bu özellikleri ölçüt olarak almalıdır. Dahası, bunun bir şekilde kanıtlanmasını (yayın, patent, jüri raporu vb.) istemeleri/görmeleri gerekmektedir (Toprak ve Erdoğan, 2013).
Tez Çalışmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Lisansüstü eğitim görmekte olan öğrencilerin sayısı kuşkusuz giderek artmaktadır. Bununla doğru orantılı olarak yazılan tezlerin sayısı da giderek artmaktadır. Bu durum, kuşkusuz tez yazdirmak sürecine ayrı bir önem verilmesini gerektirir. (Sezgin, Kılınç ve Kavgacı, 2012). Sürecin ilk basamağını oluşturan tez konusunu belirlerken öğrenciler birçok noktaya dikkat etmelidir. Örneğin, konu öğrencinin ilgisini çekmeli ve ilgi alanına girmelidir. Ayrıca yine konu özgün, alana katkı sağlayacak ve sınırlı olmalıdır. Uygun örneklem seçimi ve araştırma yöntemi de başarılı bir tez hazırlamak için dikkat edilmesi gereken noktalar arasındadır (Kızılaslan-Tunçer,
2013).
Tez çalışmasını bitirmeyi kolaylaştıran faktörler şunlardır;
- Yazılı görev tanımı,
- Haftalık ödevler,
- Haftalık gözlem,
- Haftalık geri bildirim,
- Teşvik özelliklerine sahip bir danışmanlık sistemi (Dillon, Kent ve Malott, 1980).
Öğrencinin tezini yazdığı çevre de tez yazım sürecini kolaylaştıran bir diğer unsurdur. Fenton’a (2002; akt. Ho, 2005) göre tezin iyi bir ortamda yazılması üretkenliği arttırmaktadır.
Doktora Eğitimi ve Tez Yazdirmak
Doktora tezi, bütünüyle öğrencilik rolünden çıkarak mesleğin olgun dünyasına giriş bileti sunan bir geçiş törenidir. Lisansüstü eğitimde, doktora tez süreci öğrencilerin hayatında okulla başlayan bir bölümü kapatır. Aynı zamanda çocukluk kapılarından birisini de kapatır. Özetle doktora tez süreci, kendini gerçekleştirme ve dönüştürme zamanı olarak da ifade edilebilir (Deegan ve Hill, 1991; Noy, 2003).
Doktora eğitimi üzerine yapılmış çalışmalar doktora öğrencilerinin tez yazdirmak sürecinde birçok zorlukla karşı karşıya kaldıklarını belirtmektedir (Appel ve Dahlgren, 2003; Wright, 2003). Yine bu süreçte doktora öğrencileri öğrenim hayatlarında en çok stres ve endişe belirtileri göstermişlerdir. (Ali ve Kohun, 2007). Tez danışmanları, kişisel zaman, çalışma alanları, rol çatışması ve sosyal destek bu problemlerin nedenleri arasındadır. (Kamler, 2008).
Çeşitli araştırmalar, tez yazdirmak süreci üzerinde etkisi bulunan bir takım faktörler olduğunu açığa çıkarmıştır. Bu faktörler kişisel ve çevresel olarak gruplandırılabilir. Yabancı dil düzeyi, zaman yönetimi, özel hayat, veri tabanı kullanım becerisi, deneyim, ilgi alanı, sağlık problemleri ve maddi sorunlar, kişisel faktörler arasında sayılabilir (İpek-Akbulut ve diğerleri, 2013; Karaman ve Bakırcı, 2010; Özmen ve Aydın-Güç, 2013; Straforini, 2015). Buna ilaveten, danışman ve danışmanla yaşanılan gerginlikler, araç-gereç imkanı, aile ve iş yaşamı arasındaki dengesizlik, aileden gelen yükler, fazla iş yükü, diğer araştırmacılarla olan olumsuz etkileşimler, çalışma konusunun özgünlüğü ve güncelliği, çalışma ortamı, izin durumu, fiziksel yetersizlikler ve özellikle katılımcıların isteksizliği gibi noktalar konusunda çevresel faktörlerden bazılarıdır (İpek-Akbulut ve diğerleri, 2013; Karaman ve Bakırcı, 2010; Özmen ve Aydın-Güç, 2013; Straforini, 2015; Vekkaila ve diğerleri, 2013). Bütün bu faktörlerin dışında doktora öğrencilerinin tez yazma süreci boyunca katıldıkları faaliyet ve etkileşimlerin de etkili olabileceğini işaret eden çalışmalar bulunmaktadır.